Chỉ dẫn địa lý là gì?
Nhu cầu bảo hộ đối với các sản phẩm có chất lượng đặc thù của các quốc gia trên thế giới không ngừng tăng. Thương mại quốc tế phát triển khiến cho việc làm hàng nhái, hàng giả các sản phẩm nổi tiếng càng trở nên phổ biến. Điều này làm nảy sinh nhu cầu cần có những quy định cụ thể mang tính quốc tế nhằm bảo hộ đối tượng đặc biệt này. Và chỉ dẫn địa lý là 01 trong số công cụ để đáp ứng nhu cầu trên.
1. Khái niệm
Theo khoản 22 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022 thì “Chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia cụ thể”.
Danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý do điều kiện địa lý quyết định, được xác định bằng mức độ tín nhiệm của người tiêu dùng đối với sản phẩm đó thông qua mức độ rộng rãi người tiêu dùng biết đến và chọn lựa sản phẩm đó.
Điều kiện địa lý mang lại danh tiếng, tính chất, chất lượng đặc thù của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý gồm: Yếu tố tự nhiên (khí hậu, thủy văn, địa chất, địa hình, hệ sinh thái và các điều kiện tự nhiên khác); Yếu tố con người (kỹ năng, kỹ xảo của người sản xuất, quy trình sản xuất truyền thống của địa phương…).
Chất lượng, đặc tính của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được xác định bằng một hoặc một số chỉ tiêu định tính, định lượng hoặc cảm quan về vật lý, hoá học, vi sinh và các chỉ tiêu đó phải có khả năng kiểm tra được bằng phương tiện kỹ thuật hoặc chuyên gia với phương pháp kiểm tra phù hợp.
Khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý có ranh giới được xác định một cách chính xác bằng từ ngữ và bản đồ.
2. Quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý
Quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý thuộc về cá nhân, tổ chức như việc đăng ký các quyền khác trong Luật Sở hữu trí tuệ mà thuộc về Nhà nước. Cụ thể tại Điều 88 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 quy định:
“Quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý của Việt Nam thuộc về Nhà nước. Nhà nước cho phép tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý, tổ chức tập thể đại diện cho các tổ chức, cá nhân đó hoặc cơ quan quản lý hành chính địa phương nơi có chỉ dẫn địa lý thực hiện quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý. Tổ chức, cá nhân thực hiện quyền đăng ký chỉ dẫn địa lý không trở thành chủ sở hữu chỉ dẫn địa lý đó”.
3. Điều kiện bảo hộ
a. Điều kiện bảo hộ chung
Điều kiện bảo hộ đối với chỉ dẫn địa lý được quy định tại Điều 79 Luật SHTT 2005, sửa đổi bổ sung 2022 như sau:
- Sản phẩm có nguồn gốc địa lý từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia tương ứng với chỉ dẫn địa lý;
- Sản phẩm có danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý của khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia tương ứng với chỉ dẫn địa lý đó quyết định.
- Đối với chỉ dẫn địa lý đồng âm ngoài đáp ứng 02 điều kiện trên còn phải đáp ứng thêm điều kiện là khi sử dụng trên thực tế phải theo cách thức không gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc địa lý của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý và bảo đảm nguyên tắc đối xử công bằng giữa các tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó.
b. Các đối tượng không được bảo hộ với danh nghĩa chỉ dẫn địa lý
Theo Điều 80 LSHTT thì các đối tượng sau đây không được bảo hộ với danh nghĩa chỉ dẫn địa lý:
- Tên gọi, chỉ dẫn đã trở thành tên gọi chung của hàng hóa theo nhận thức của người tiêu dùng có liên quan trên lãnh thổ Việt Nam
- Chỉ dẫn địa lý của nước ngoài mà tại nước đó chỉ dẫn địa lý không được bảo hộ, đã bị chấm dứt bảo hộ hoặc không còn được sử dụng;
- Chỉ dẫn địa lý trùng hoặc tương tự với một nhãn hiệu đang được bảo hộ hoặc đã được nộp theo đơn đăng ký nhãn hiệu có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn, nếu việc sử dụng chỉ dẫn địa lý đó được thực hiện thì có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc thương mại của hàng hóa;
- Chỉ dẫn địa lý gây hiểu sai lệch cho người tiêu dùng về nguồn gốc địa lý thực của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó.
Trên đây là các đối tượng sẽ không được bảo hộ dưới danh nghĩa là chỉ dẫn địa lý.
c. Một số chỉ dẫn địa lý được bảo hộ ở Việt Nam
Hiện nay, ở Việt Nam có 116 chỉ dẫn địa lý được bảo hộ. Một số chỉ dẫn địa lý không còn xa lạ gì đối với người Việt Nam như Nước mắm Phú Quốc, Nước mắm Phan Thiết, Bưởi quả Đoan Hùng, Vải Thiều Lục Ngạn…..
Mọi người có thể xem thêm các chỉ dẫn địa lý được công khai tại: CHỈ DẪN ĐỊA LÝ – CỤC SỞ HỮU TRÍ TUỆ (ipvietnam.gov.vn)
Trên đây là các thông tin về chỉ dẫn địa lý cũng như là điều kiện để bảo hộ chỉ dẫn địa lý. Để được tư vấn chi tiết xin vui lòng liên hệ thông tin sau.
